Misją Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Łomży jest zapewnienie mieszkańcom Łomży komfortu cieplnego poprzez dostarczanie energii cieplnej w sposób niezawodny i przyjazny dla środowiska.
Historia ciepłownictwa w Łomży sięga 1 lipca 1978 roku, kiedy to decyzją Wojewody Łomżyńskiego powołano do życia Wojewódzki Zakład Energetyki Cieplnej (WZEC) z siedzibą w Łomży. Mienie WZEC tworzyły zasoby Wojewódzkiego Związku Spółdzielni Mieszkaniowych oraz Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w postaci lokalnych kotłowni i rurociągów ciepłowniczych. Pierwsza siedziba zarządu mieściła się przy ul. Sikorskiego (dawniej Świerczewskiego), w baraku z płyty pilśniowej, który niestety spłonął w 1980 roku. Następnie zaadaptowano budynek kotłowni przy ul. Kopernika 9a na cele biurowe, gdzie zarząd Spółki funkcjonuje do dziś.
Lata 80. to okres intensywnego rozwoju miasta i budownictwa mieszkaniowego. Powstawały nowe, duże osiedla: Jantar, Monte Casino, Górka Zawadzka, Konstytucji 3 Maja, które wymagały dostępu do energii cieplnej. Aby sprostać tym potrzebom, rozbudowano potencjał produkcyjny w postaci scentralizowanego źródła ciepła i głównych sieci przesyłowych. Jednocześnie sukcesywnie likwidowano stare, nieefektywne kotłownie lokalne. Pierwszy odcinek magistrali ciepłowniczej „B” przy ul. Poznańskiej został wybudowany już w 1975 roku, a Ciepłownia Miejska w Łomży rozpoczęła działalność wraz z uruchomieniem kotła WR-25 (K-2) w grudniu 1979 roku.
Zapraszamy do zapoznania się z kluczowymi momentami w rozwoju łomżyńskiego ciepłownictwa, które prezentujemy poniżej na linii czasu.
mgr inż. Danuta Fronczek
Kierownik Działu Ochrony Środowiska
Prokurent MPEC Sp. z o.o. w Łomży
Linia czasu MPEC Łomża
Powstał Wojewódzki Zakład Energetyki Cieplnej (WZEC) z siedzibą w Łomży, podlegający Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. Był to pierwszy krok na drodze do budowy nowoczesnej sieci ciepłowniczej, której celem było dostarczanie mieszkańcom Łomży komfortu cieplnego. Sprawdź, jak rozwijaliśmy się dalej!
Uruchomienie pierwszego kotła – WR-25 (K-2) zapewniło mieszkańcom miasta stabilne dostawy ciepła i ciepłej wody użytkowej, co znacznie poprawiło komfort życia. Dzięki centralizacji źródła wytwarzania ciepła zmniejszyło się zanieczyszczenie powietrza w mieście, a także ograniczono tempo montowania indywidualnych pieców i palenisk, które były i nadal są mniej efektywne i trudniejsze w utrzymaniu. Kocioł WR-25 umożliwił efektywniejsze zaopatrzenie w ciepło dla rozwijających się osiedli mieszkaniowych, co wpłynęło na intensywny rozwój infrastruktury miejskiej.
Uruchomiono kolejny kocioł typu WR-25, co zwiększyło moc produkcyjną Ciepłowni
W wyniku przekształcenia firma przyjęła nazwę: Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Łomży.
Uruchomienie kolejnego kotła WR-25 (K-3) zwiększyło moc produkcyjną Ciepłowni, co pozwoliło na zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania na ciepło w dynamicznie rozrastającym się mieście. Dzięki temu możliwe było przyłączenie nowych budynków i osiedli do sieci ciepłowniczej, przy jednoczesnym zapewnieniu stabilnej dostawy ciepła dla większej liczby mieszkańców. Dodatkowy kocioł zwiększył również bezpieczeństwo energetyczne Łomży, zwłaszcza w okresach najwyższego zapotrzebowania, takich jak mroźne zimy.
Zbudowany został nowy, żelbetowy komin E1 o wysokości 150 m, wspólny dla wszystkich kotłów węglowych. Nowa konstrukcja zastąpiła dotychczasowy mniejszy komin stalowy. Budowla do dziś jest jedną z najbardziej charakterystycznych struktur w Łomży i niezbędnym elementem Miejskiej Ciepłowni.
Instalacja węglowa została rozbudowana o kocioł narzutnikowy typu WRp-46 (K-4). Nowe źródło o dużej mocy wytwarzania ciepła poprawiło elastyczność pracy Ciepłowni poprzez umożliwienie szybszego reagowania na zmiany zapotrzebowania na ciepło przy jednoczesnym ograniczeniu pyłów odprowadzanych do powietrza.
Od roku 1991 Przedsiębiorstwo rozpoczęło montaż ciepłomierzy w węzłach cieplnych. Umożliwiło to ustalenie zużycia ciepła dla każdego budynku i w konsekwencji bardziej sprawiedliwy podział kosztów ogrzewania. Od tego momentu mieszkańcy płacą za rzeczywiście zużyte ciepło, co zwiększa ich świadomość energetyczną i motywację do oszczędzania. Dla Przedsiębiorstwa opomiarowanie dystrybucji ciepła oznaczało lepszą kontrolę nad siecią, możliwość optymalizacji dostaw oraz zmniejszenie strat energii w systemie.
Zarządzeniem Wojewody Łomżyńskiego z dnia 30 września 1991 roku, w związku z podziałem przedsiębiorstw państwowych podlegających komunalizacji, w miejsce WPEC powstało Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Łomży. Na tę chwilę MPEC nie był jeszcze spółką miejską.
W wyniku ustawy komunalizacyjnej dorobek przedsiębiorstwa został przekazany na własność miastu Łomża. Tak powstała spółka miejska z obecną nazwą i formą organizacyjną.
W kolejnym kotle zostały zamontowane ekrany szczelne, co ponownie zwiększyło efektywność energetyczną Ciepłowni i obniżyło emisję spalin.
Z okazji dwudziestolecia ciepłownictwa w Łomży wydrukowano folder informacyjny, który prezentował aktualny stan naszych kotłów, sieci przesyłowych oraz systemów monitorowania. Broszura zawierała zdjęcia oraz opisy technologicznych osiągnięć i rozbudowy infrastruktury. Zapraszamy do zapoznania się z publikacją — powyżej dostępny jest skan broszury.
W 2004 roku MPEC wprowadził nowe logo, które przez następne 15 lat symbolizowało jego działalność. Nowe logo stało się wizytówką ciepłowni, pokazując zaangażowanie w podnoszenie standardów i dostarczanie wysokiej jakości energii cieplnej mieszkańcom. Było to jednocześnie ostatnie logo symbolizujące erę węgla, zanim Ciepłownia rozpoczęła proces transformacji ku ekologicznym źródłom energii w późniejszych latach.
System monitorowania emisji zanieczyszczeń do powietrza zamontowany został na emitorze E1 (na wysokości 31,5m komina). Mierzy stężenia zanieczyszczeń takich jak: SO₂, CO, NOx oraz pył. To bardzo istotne wydarzenie, które umożliwia bieżące kontrolowanie emisji z instalacji węglowej, dzięki czemu MPEC może lepiej zarządzać wpływem na środowisko oraz spełniać wymogi ochrony powietrza zgodnie z obowiązującymi normami.
Miejski System Ciepłowniczy obejmował już 55,300 km sieci przesyłowych, z czego 36,71% stanowiła nowoczesna sieć preizolowana, oraz 439 węzłów cieplnych. Rozwój infrastruktury ciepłowniczej umożliwiał dalsze unowocześnianie i rozbudowę miejskiej sieci, aby sprostać rosnącym potrzebom mieszkańców.
Od roku 2005 instalacja Ciepłowni Miejskiej stała się częścią europejskiego systemu handlu emisjami EU ETS (European Union Emissions Trading System), który ma na celu ograniczanie emisji gazów cieplarnianych. Ciepłownia monitoruje i rozlicza emisję dwutlenku węgla (CO₂) zgodnie z wymogami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju i redukcji wpływu na środowisko. Uczestnictwo w systemie EU ETS pozwala kontrolować poziom emisji i dążyć do ich systematycznego ograniczania poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technologii.
MPEC podpisał umowę z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie inwestycji „Przebudowa i modernizacja systemu przesyłu energii cieplnej na terenie miasta Łomża”. Dofinansowanie to pozwoliło na realizację kluczowych prac modernizacyjnych, mających na celu poprawę efektywności energetycznej oraz niezawodności systemu ciepłowniczego. Był to istotny krok w kierunku zrównoważonego rozwoju miejskiej infrastruktury.
Przebudowano kocioł WRp-46 na kocioł rusztowy WRm-30 oraz zamontowano pierwszy w Ciepłowni elektrofiltr, widoczny na załączonym zdjęciu. Modernizacja kotła umożliwiła bardziej efektywne spalanie paliwa, a elektrofiltr znacząco zredukował emisję pyłu, co przyczyniło się do poprawy jakości powietrza. Dodatkowy system odpylania pozwolił również na bardziej elastyczne wykorzystanie pozostałych kotłów. Dzięki tym zmianom instalacja stała się nowocześniejsza i bardziej przyjazna dla środowiska.
W 2017 roku długość Miejskiego Systemu Ciepłowniczego wzrosła do 76,074 km, z czego aż 76,54% stanowiły rurociągi preizolowane. Liczba węzłów cieplnych również się zwiększyła, osiągając 837. Dynamiczny rozwój i modernizacja infrastruktury pozwoliła na zwiększenie niezawodności dostaw oraz poprawę efektywności energetycznej, co było kluczowe dla stabilnego zaspokajania rosnących potrzeb mieszkańców.
W 2018 roku wdrożyliśmy zintegrowany system nadzoru nad sieciami ciepłowniczymi, odczytem ciepłomierzy oraz sterowaniem węzłami cieplnymi. Dla MPEC oznaczało to lepsze zarządzanie siecią, szybsze reagowanie na awarie oraz optymalizację zużycia energii cieplnej dzięki monitorowaniu Łomży w czasie rzeczywistym. Urządzenia, w tym węzły cieplne, komunikują się zdalnie, co przekłada się na większą niezawodność dostaw oraz większy komfort naszych odbiorców.
MPEC podpisał umowę z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie inwestycji „Rozbudowa instalacji energetycznego spalania paliw w Ciepłowni Miejskiej o wysokosprawny układ kogeneracyjny oparty o kocioł biomasowy”. Inwestycja ta miała szczególny charakter ze względu na jednoczesną produkcję ciepła i energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.
Dzięki zwiększeniu wykorzystania biomasy, MPEC dążył do dalszego ograniczenia zależności od węgla, co miało przyczynić się do redukcji emisji CO₂ i pozwolić na utrzymanie atrakcyjnych cen ciepła dla mieszkańców Łomży.
Oddana została do eksploatacji nowoczesna instalacja biomasowa z kotłem o mocy 12,5 MW oraz układem odzysku ciepła ze spalin o mocy 2,4 MW, wyposażona w elektrofiltr i niezależny emitor E2 o wysokości 30m. Nowa instalacja, spalająca biomasę w postaci zrębki drzewnej, miała kluczowe znaczenie dla MPEC Łomża, bowiem odpowiada za około 30% produkcji ciepła i przyczynia się do znacznych oszczędności, zmniejszając koszty związane z opłatami za korzystanie ze środowiska. Dzięki tej inwestycji Ciepłownia zwiększyła swoją niezależność energetyczną poprzez wykorzystanie biomasy jako drugiego paliwa.
W związku ze stosowaniem biomasy Spółka wzbogaciła swoje logo poprzez dodanie zielonych elementów symbolizujące ekologiczne podejście i wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju. Nowe logo odzwierciedlało transformację Ciepłowni w kierunku technologii bardziej przyjaznych środowisku.
Uruchomiliśmy aplikację licznika oszczędności, która na bieżąco pokazuje szacunkowo, ile pieniędzy zaoszczędzili mieszkańcy Łomży dzięki inwestycji MPEC. Dzięki uruchomieniu nowego kotła na biomasę w 2019 roku firma unika dużych opłat za emisję CO₂, co ma wpływ na niższe ceny dla odbiorców. W momencie uruchomienia licznika zaoszczędzona kwota wynosiła już ponad 13 milionów złotych. Licznik pojawił się na stronie MPEC oraz jest dostępny w lokalnych portalach internetowych.
Spółka MPEC Łomża zakupiła nieruchomości wraz z infrastrukturą w Czerwonym Borze, obejmującą kotłownię, ujęcie wody oraz oczyszczalnię ścieków. Instalacje obsługują dostawy ciepła, wody oraz oczyszczanie ścieków dla lokalnych odbiorców, w tym budynków mieszkalnych, usługowych i Zakładu Karnego. Inwestycja ta zwiększyła możliwości operacyjne MPEC.
Rozpoczęto automatyzację komór ciepłowniczych oraz wdrożono zdalne sterowanie armaturą na sieci ciepłowniczej za pomocą systemu informatycznego. Dzięki temu możliwe jest szybsze reagowanie na zmieniające się warunki oraz lepsze dopasowanie parametrów pracy do bieżących potrzeb. Automatyzacja zapewniła większą precyzję sterowania, ograniczyła konieczność ręcznych interwencji i zwiększyła niezawodność działania systemu ciepłowniczego.
W listopadzie 2022 roku uruchomiono instalację kogeneracyjną biomasową z kotłem K-7 o mocy 12,5 MW, turbozespołem o mocy 3,2 MW oraz układem odzysku ciepła ze spalin o mocy 3,5 MW, wyposażoną w elektrofiltr i niezależny emitor (komin) E3 o wysokości 30 m. Nowa instalacja pozwala na jednoczesną produkcję ciepła i energii elektrycznej, co znacząco zwiększa efektywność energetyczną. Dzięki produkcji prądu i jego sprzedaży, mieszkańcy Łomży mogą liczyć na tańsze ciepło. To kluczowy krok w kierunku transformacji energetycznej miasta, który przyczynia się do redukcji emisji CO₂ oraz większej stabilności cen energii dla łomżyńskiej społeczności.
Po uruchomieniu nowej instalacji kogeneracyjnej Spółka wprowadziła nowe logo — do starego logotypu dodano piorun, symbolizujący produkcję energii elektrycznej oraz zaangażowanie w nowoczesne, zrównoważone źródła energii.
Licznik oszczędności przekroczył 50 milionów złotych, co było m.in. efektem uruchomienia drugiego kotła na biomasę.
Od 1 stycznia 2024 roku Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Łomży rozpoczęło sprzedaż w systemie aukcyjnym energii elektrycznej wytworzonej w kogeneracji. Działanie to pozwala Spółce na pełne wykorzystanie potencjału nowoczesnej instalacji biomasowej. Jednocześnie wspiera transformację energetyczną oraz przynosi dodatkowe przychody, które mogą zostać zainwestowane w dalszą modernizację infrastruktury ciepłowniczej oraz utrzymanie niskich cen ciepła dla Łomży.
Podsumowanie i spojrzenie w przyszłość: ponad 45 lat ciepłownictwa w Łomży
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Łomży, przez ponad cztery dekady, rozwijało się w dynamiczny sposób, przechodząc od tradycyjnych instalacji opartych na spalaniu węgla do nowoczesnych technologii wykorzystujących odnawialne źródła energii. Przez ten czas spółka przeszła szereg modernizacji — rozbudowywano sieć ciepłowniczą, wdrożono zintegrowane systemy nadzoru, automatyzowano komory ciepłownicze, a także uruchomiono instalacje biomasowe. To wszystko przyczyniło się do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla, poprawy efektywności energetycznej i zapewnienia stabilnych dostaw ciepła dla mieszkańców Łomży.
Ostatnie lata to kluczowe inwestycje w odnawialne źródła energii, zrealizowane w Ciepłowni Miejskiej w Łomży. Wdrożenie sytemu efektywnego energetycznie oraz rozpoczęcie sprzedaży energii elektrycznej pokazują, że MPEC Łomża stawia na nowoczesne rozwiązania, dbając o bezpieczeństwo energetyczne i ochronę środowiska. Spółka, jako własność mieszkańców miasta, odgrywa istotną rolę w życiu lokalnej społeczności, ponieważ zapewnia niezawodne i zrównoważone źródła wytwarzania energii. Inwestycje te mają na celu nie tylko transformację energetyczną, ale także zapewnienie mieszkańcom przystępnych cen ciepła, co jest szczególnie istotne w obliczu rosnących kosztów energii na rynku.
W przyszłości Przedsiębiorstwo zamierza kontynuować swoją misję zwiększania efektywności energetycznej, rozwijania odnawialnych źródeł energii oraz zapewniania stabilnych, ekologicznych dostaw ciepła po możliwie najniższych cenach. Dzięki ciągłemu rozwojowi i zaangażowaniu w zrównoważoną przyszłość, MPEC Łomża pozostaje kluczowym elementem infrastruktury miejskiej, odpowiada na potrzeby mieszkańców i wspiera lokalny rozwój.
mgr inż. Radosław Żegalski
Prezes Zarządu MPEC Sp. z o.o. w Łomży
